Marka, bir işletmenin mal ve/veya hizmetlerini bir başka işletmenin mal ve/veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayımlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işarettir.

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları,

• Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yerleşim yeri olan veya sınai ya da ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler,

• Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri dâhilinde başvuru hakkına sahip kişiler,

• Karşılıklılık ilkesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere sınai mülkiyet hakkı koruması sağlayan devletlerin uyruğundaki kişiler, marka müracaatı yapabilir.

Tescil, firmaların veya ürünlerin isimlerinin bir resmi kurumda sicile kayıt ettirilerek, firmaların kendilerine ait sınai mülkiyet hakkını almasını sağlayan önemli bir unsurdur. Firmalar markalarını tescil ettirdikten sonra bu markaları taklit edenlere veya benzerini kullanmaya kalkışanlara karşı hukuki işlem yapmaya yetkilidir. Taklit edenleri mahkemelere vererek piyasadaki aynı veya benzer isimdeki malları toplatabilir veya para ya da hapis cezaları verdirilebilir. Markalar tescili en etkili sınai mülkiyet haklarındandır. Böylece markanın ve firmanın itibarının korunması sağlanmaktadır.

Marka kullanımı için marka tescili zorunlu değildir. Tescilsiz bir marka da Türk Ticaret Kanunu haksız rekabet hükümlerine göre korunur. Ancak marka tescili marka sahibine, 6769 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanma imkânı sağlar ve markanın tescil edildiği mal ve hizmetler kapsamında üçüncü kişilere karşı haklarını korumada kolaylık ve öncelik tanır.

Marka tescil başvurusu yapılırken;

• Tescil başvuru formunda yer alan bilgilerin tam ve eksiksiz olarak doldurulması,

• Marka örneğinin belirgin ve okunaklı olması,

• Markanın tescil edilmek istenildiği mal ve hizmet listesinin tam ve doğru şekilde yazılması,

• Tescil başvurusu için öngörülen ücretlerin Türk Patent’in hesabına yatırılması gerekmektedir.

Türkiye’de başvurusu yapılan ve tescil edilen bir tasarım sadece Türkiye sınırları içinde söz konusu kanunun getirdiği koruma hakkından yararlanır. Bu nedenle, ayrıca koruması istenilen her ülkede, o ülkenin mevzuatına göre başvuruda bulunularak tescil ettirme imkânı vardır.

Lahey Anlaşması Çerçevesinde Uluslararası Tasarım Başvurusu: Lahey Anlaşması başvuru sahiplerine tek bir ofis (WIPO – Dünya Fikri Mülkiyet Ofisi) ve tek bir başvuru ile sisteme taraf ülkelerde, Afrika Fikri Mülkiyet Organizasyonu ve Avrupa Topluluğunda başvuru yapma olanağı sağlayan bir sistemdir.

Türkiye Lahey Anlaşması, Cenevre metnine üyedir, dolayısıyla yine bu metne üye olan ülkelerde başvuru yapma hakkına sahiptir.

Avrupa Topluluk Tasarımı (RCD) Başvurusu: Üye ülkelerde tek bir başvuru ile bir veya birden fazla ülkeye tasarım tescili için başvuru yapabilmektedir. Bu imkân, tasarım tescil sahiplerine, sürecin daha az maliyetli olmasını sağlamaktadır. Tasarım tescilleri sahibi, istediği kadar tasarım tescili başvurusunda bulunabilmektedir. Başvuruda bulanacak olan kişi, sayı olarak herhangi bir sınırlamaya tabi tutulmamaktadır.

OAPI (Afrika Birliği) Endüstriyel Tasarım Başvurusu: Üye Afrika ülkelerinde OAPI (Afrika Sınai Mülkiyet Hakları Organizasyonu) sayesinde tek seferde başvuru yapılmasını sağlayan sistemdir. Bu sayede tek bir başvuru yapılarak endüstriyel tasarımın ilgili ülkelerde tescillenmesi sağlanmaktadır.

Buluş; tarım alanı da dâhil olmak üzere sanayi alanındaki tekniksel bir problemin çözümüne ait bir ürüne ulaşılması veya bir yöntemin geliştirilmesidir.

Patent; buluş sahibine, icat ettiği buluşun satışı, pazarlanması, çoğaltılması, korunması ve bir benzerinin üretilmesi gibi alanlarda ayrıcalık getirmesi amacı ile bir devlet kurumu tarafından verilen resmî bir belgedir.

İncelemeli patent 20 yıl, İncelemesiz patent 7 yıl, Faydalı Model 10 yıl koruma sağlar.

Markanız tescil edilebilirlik kriterlerine sahip ise tescil edilerek on yıl süre ile korunacaktır.

• Her on yılın sonunda yapacağınız yenileme talebi ile de koruma süresini istediğiniz kadar uzatmanız mümkün olacaktır. Bunun yanında;

• Tescilli markanıza ait tüm haklar size aittir, 3. kişiler izinsiz kullanamaz.

• Ayrıca bir başkasına markanızı devredebilir ya da markanızın kullanım hakkını (Lisans) verebilirsiniz.

• Tescil edilen marka tek ve özerk olma niteliği kazanır. Tescili yapılan marka artık sadece tek bir firmaya veya kişiye ait olmuş olur.

Marka tescil başvurusu, tescil konusunda tek yetkili merci olan Türk Patent’e, uygun şekilde doldurulmuş marka başvurusu formu ve resmi başvuru ücretinin Türk Patent hesabına yatırıldığını gösteren dekontun sunulması ile yapılır.

Marka tescil başvurusu, doğrudan Türk Patent’e yapılacak başvuru ile olduğu gibi posta yoluyla da yapılabilmektedir. Ayrıca Türk Patent, elektronik imza sahiplerine, elektronik ortamdan başvuru yapma imkânı da tanımaktadır.

Markaların tescil işleminin süresi için kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Marka başvurusunu takiben evraklar incelenir ve şekli eksiklik bulunmaması durumunda başvuru alındı yazısı düzenlenir. Daha sonra sırasıyla; eşya listesi düzenlenir, marka uzmana gönderilir, uzman kararının olumlu olması durumunda 3. kişilerin itirazına açık olarak ilana çıkan marka 3 ay resmi TPE marka bülteninde yayınlandıktan sonra itiraz bulunmaması durumunda tescil kararı alınır. Toplam süreç ortalama 8-10 ay aralığında tamamlanmaktadır.

Bu sürenin uzamasına, müracaatı yapılan markanın Türk Patent tarafından yapılan incelemede ayırt edici bulunmaması, tescilli veya işlemde olan markalar ile benzer bulunması ya da ilan aşamasında 3. kişilerden itiraz gelmesi gibi nedenler yol açabilir. Bu hallerde müracaatın belgeye bağlanma süresi 18-24 aya çıkabilir.

Marka tescil edilmesi halinde sicilde yayımlanır ve hak sahibine 10 yıl süre ile koruma sağlar. Tescil edilen marka istendiği takdirde her 10 yılda bir yenilenebilir. Yenileme sürecinde ilgili sürelere uymak önem arz etmektedir. Marka tescil yenileme işlemleri için de Türk Patent ve Marka Kurumu’na gerekli harcın yatırılarak ve ilgili diğer işlemlerin yapılarak yenileme başvurusu yapılması gerekmektedir.

Rüçhan Hakkı; Paris Sözleşmesi’ne taraf olan ülkelerden herhangi birinde daha önceden marka başvurusunda bulunulması ile birlikte başvuru sahibinin Türkiye’de yapacağı marka başvurusunun ilk başvuruya dayandırarak kendisinden önce yapılmış olan marka başvurularının önüne geçmesini sağlayan “Öncelik” hakkıdır. Bu haktan yararlanılabilmek için rüçhan talep edilen marka başvurusunun yapıldığı ülkedeki başvuru tarihinden itibaren 6 ay içerisinde başvurunun yapılmış olması ve başvuru tarihinden itibaren 3 ay içerisinde de bu başvuruyu kanıtlayan rüçhan belgelerinin sunulması gerekmektedir.

Patent koruması için buluşun yeni, tekniğin bilinen durumunu aşma ve sanayiye uygulanabilir olması şartları aranır.

Faydalı Model koruması ise, yeni olan ve sanayiye uygulanabilen ve patente konu olan kimyasal maddeler ve yöntemler haricindeki buluşlar için verilir.

Faydalı Model’de bir buluşun toplam koruma süresi on (10) yıl olmasına rağmen Patent için bu koruma süresi toplam yirmi (20) yıldır.

Patent Belgesi ile korunacak buluşlarda aranan kriterler; yenilik, tekniğin bilinen durumunun aşılması, sanayiye uygulanabilirlik.

Yenilik, başvuru yapılmadan önce başkaları tarafından yazılı, sözlü ya da uygulanarak açıklanmamış olmak anlamında mutlak yeniliktir. Tekniğin bilinen durumunun aşılması kriteri ise “konuda uzman bir kişinin kolayca düşünüp uygulamaya koyamayacağı” nitelik anlamındadır. Sanayiye uygulanabilirlik, buluşun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir özellik taşıması demektir. Bu üç kriteri taşıyan buluşlar patent ile korunurlar.

Patentli bir buluş; buluş sahibinin haklarını patent ile koruma altına alır ve patent sahibinin izni olmadan patente konu buluşun üretimi, satımı, ithalatı ve ihracatı yapılmasını engeller ve aksi durumların görülmesi halinde üçüncü kişilere cezai yaptırımlar uygulanır.