Marka, patent, tasarım tescilinden doğan haklar, sadece tescilin yapıldığı ülkede koruma sağlar. Eğer marka, patent veya tasarımınızın yurtdışında da korunmasını istiyorsanız, koruma talep ettiğiniz ülkelerde de tescili gerekmektedir. Bu doğrultuda uluslararası tescile ilişkin pek çok tescil imkânı bulunmaktadır.

Yurtdışında tescili alınan bir marka, marka sahibine prestij sağlamaktadır. Yurtdışı marka tescili ile ülke içinde ürünlerin toplatılması, hizmetlerin engellenmesi ve tazminat ve ceza davalarının önüne geçilmektedir. Uluslararası marka tescili ile hedef pazarlarda taklidin önüne geçilerek, ulusal ve uluslararası piyasalarda hâkimiyet sağlanabilmektedir.

Ülkesel Bazda Marka Tescil Başvurusu

Markanın başvuru yapılan ülke dışında geçerli olabilmesi için yapılabilecek başvuru çeşitlerinden biri de ülkesel başvuru yapılmasıdır. Ülkesel başvuru her ülkenin kendi sistemi ve kendi vekilleri aracılığı ile yapılabilen bir başvuru çeşididir. Fakat her ülkenin marka başvuru süreci ve tescil süreci ile beraber maliyetler farklılık gösterdiğinden birden fazla sayıda ülke için başvuru yapılması söz konusu ise diğer tescil yollarının tercih edilmesi daha uygun olacaktır.

Ülkesel başvurularda aynı Türkiye’de olduğu genellikle başvuru ve tescil olmak üzere iki aşamada ödeme yapılmaktadır. Sonrasında 10 yıllık bir koruma sağlanır ve markanın onar yıllık dönemler halinde yenilenmesi ile koruma süresini uzatmak mümkündür.

Madrid Protokolü (IR) Kapsamında Marka Tescil Başvurusu

Madrid sistemi esas olarak iki mevzuat çerçevesinde düzenlenmiştir. Bunlar 1891 tarihli Markaların Uluslararası Tesciline İlişkin Madrid Anlaşması ve Madrid Anlaşması’na İlişkin Protokoldür.

Madrid Protokolü ile yapılan anlaşma sayesinde üye ülkelerde tek başvuru ile markanın girişinin yapılması sağlanmaktadır. Bu sayede ülkelerde tek tek başvuru yapılması ile ortaya çıkan maliyet ciddi oranda düşürülmüş ve her ülkenin ayrı ayrı yapacağı araştırma da tek seferde yapılarak süreç de kısaltılmıştır.

Uluslararası marka tescil koruma süresi 10 yıldır.

Madrid Protokolü (IR) kapsamındaki ülkeler ise şunlardır;

Arnavutluk (AL), Antigua ve Barbuda (AG), Azerbaycan (AZ), Ermenistan (AM), Avusturya (AT), Avustralya (AU), Bosna Hersek (BA), Bulgaristan (BG), Bahreyn (BH), Brunei Darüsselam Sultanlığı (BN), Saba (BQ), Butan (BT), Botsvana (BW), Benelüks (BX), Beyaz Rusya (BY), İsviçre (CH), Çin (CN), Kolombiya (CO), Küba (CU), Çuraçao (CW), Kıbrıs (CY), Çek Cumhuriyeti (CZ), Almanya (DE), Danimarka (DK), Cezayir (DZ), Estonya (EE), Mısır (EG), Avrupa Birliği (EM), İspanya (ES), Finlandiya (FI), Fransa (FR), Birleşik Krallık (GB), Gürcistan (GE), Gana (GH), Gambiya (GM), Yunanistan (GR), Hırvatistan (HR), Macaristan (HU), İrlanda (IE), İsrail (IL), İran İslam Cumhuriyeti (IR), Hindistan (IN), İzlanda (IS), İtalya (IT), Japonya (JP), Kenya (KE), Kamboçya (KH), Kırgızistan (KG), Kuzey Kore (KP), Güney Kore (KR), Kazakistan (KZ), Lao Demokratik Halk Cumhuriyeti (LA), Lihteştayn (LI), Liberya (LR), Lesoto (LS), Letonya (LV), Litvanya (LT), Fas (MA), Monako (MC), Moldova (MD), Karadağ (ME), Madagaskar (MG), Makedonya (MK), Moğolistan (MN), Meksika (MX), Mozambik (MZ), Namibya (NA), Norveç (NO), Yeni Zelanda (NZ), OAPI- Afrika Fikri Mülkiyet Örgütü (OA), Umman (OM), Filipinler (PH), Polonya (PL), Portekiz (PT), Romanya (RO), Sırbistan (RS), Rusya Federasyonu (RU), Ruanda (RW), Sudan (SD), İsveç (SE), Singapur (SG), Slovenya (SI), Slovakya (SK), Sierra Lion (SL), San Marino (SM), Sao Tome (ST), Saint Martin (SX), Suriye (SY), Svaziland (SZ), Tacikistan (TJ), Türkmenistan (TM), Tunus (TN), Ukrayna (UA), Amerika Birleşik Devletleri (US), Özbekistan (UZ), Vietnam (VN), Zambiya (ZM), Zimbabve (ZW)

Avrupa Topluluk (CTM) Markası Tescil Başvurusu

Avrupa Birliği üye ülkelerinin tamamında geçerli olan marka tescil sistemidir. Marka başvuruları İspanaya’nın Alicante şehrinde bulunan Ohim ya da Avrupa Birliği Üye ülkelerinin ofisleri kanallarıyla gerçekleştirilir.

Bu başvuru yöntemi ile; Avusturya, Finlandiya, İtalya, Estonya, Macaristan, Lüksemburg, Romanya, Bulgaristan, Fransa, Kıbrıs, Slovakya, Malta, İrlanda, İtalya, Hollanda, Slovenya, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Letonya, Polonya, Portekiz, Litvanya, Yunanistan, Danimarka, İsveç, İngiltere ve Belçika olmak üzere 27 Avrupa Birliği ülkesinde Avrupa Topluluk Markası (CTM) başvurusu yapılarak tek seferde marka tescili yapılması sağlanmaktadır.

Tek başvuru ile tüm ülkelerde tescil işleminin yapılmasını sağladığından ekonomik ve kapsamlı bir marka tescil şekli olmakla beraber; bir ülke tarafından reddedilen marka tüm ülkelerde geçersiz sayılmaktadır. Bu durum olumsuz gibi görülse de markanın korunması ve olası dava süreçleri açısından daha kuvvetli bir tescil sağlamaktadır.

Türkiye’de yerleşik şahıs veya tüzel kişilikler Avrupa Birliği marka tescil müracatında bulunabilir. Koruma süresi tescil müracaatından itibaren 10 yıldır ve 10 ar yıllık dönemlerde sınırsız olarak uzatılabilir.

OAPI (Afrika Birliği) Marka Tescil Başvurusu

OAPI sistemi resmi dili Fransızca olan Afrika ülkelerinde geçerli olan başvuru sistemidir. Koruma alınması halinde tüm ülkelerde tescil geçerlidir, ülkelerden birinde markanın reddedilmesi ise tüm ülkelerde markanın reddine sebep olur.

Benin, Kamerun, Burkino Faso, Kongo, Ekvator Ginesi, Mali, Çad, Gabon, Gine, Togo, Moritanya, Nijer, Orta Afrika Cumhuriyeti, Senegal, Gine Bissau ve Fildişi Sahilleri olmak üzere 16 Afrika ülkesinde OAPI (Afrika Sınai Mülkiyet Hakları Organizasyonu) sayesinde tek seferde başvuru yapılmasını sağlayan sistemdir. Bu sayede tek bir başvuru yapılarak markanın ilgili ülkelerde tescillenmesi sağlanmaktadır.

Uluslararası tasarım tescili, firmaların Türkiye’de sahip oldukları tasarım tescillerini yurtdışında da haklarını kullanabilmek ve 3. Kişilerce oluşabilecek hak tehditlerinden koruyabilmek adına başvurdukları uluslararasındaki tasarım tescilidir.

Ülkesel Bazda Endüstriyel Tasarım Başvurusu

Endüstriyel tasarım başvurusunun yapılan ülke dışında geçerli olabilmesi için yapılabilecek başvuru çeşitlerinden biri de ülkesel bazda başvuru yapılmasıdır. Ülkesel bazda başvuru her ülkenin kendi sistemi ve kendi vekilleri aracılığı ile yapılabilen bir başvuru çeşididir. Fakat her ülkenin endüstriyel tasarım başvuru süreci ve tescil süreci ile beraber maliyetler farklılık gösterdiğinden birden fazla sayıda ülke için başvuru yapılması söz konusu ise tercih edilmemektedir.

Lahey Anlaşması Çerçevesinde Uluslararası Tasarım Başvurusu

Tasarımların uluslararası boyutta tesciline imkân veren Lahey Anlaşması Cenevre Metnine göre;01/01/2005 tarihinden itibaren Türkiye uygulamaya geçmiştir. Bu anlaşmaya Türkiye dahil 52 ülke üyedir. Diğer uluslararası ya da bölgesel başvurularda da olduğu gibi tek bir başvuru ile seçilen ülkelerde endüstriyel tasarım tescili ile koruma sağlamak mümkün olabilmektedir. Böylece her ülkeden vekil bulunması, evrak hazırlanması, ülkenin para birimine göre para ödenmesi ve tercümelerin yapılması gibi işlemlerin yapılmaması gibi büyük avantajlar sağlamaktadır. Lahey Anlaşmasına göre yapılacak uluslararası işlemlerdeki yetkili kuruluş WIPO’dur. Uluslararası başvuruda da Ulusal Başvuruda olduğu gibi yayın erteleme ve Rüçhan Hakkı talepleri yapılabileceği gibi, birden fazla tasarım ile çoklu başvuruda yapılabilir.

Bu başvuru şeklinin; düşük maliyet, tasarım konusu ürün için tek dilde tek dosya hazırlanması, başvuru sonrası işlemlerin tek merkezden yapılması ve kısa sürede tescil alınabilmesi gibi avantajları bulunmaktadır.

1 Ocak 2005 tarihi itibari ile Türkiye tarafından da imzalanan Lahey Anlaşması ile; Arnavutluk, Azerbaycan, Ermenistan, Bosna Hersek, Bulgaristan, Brunei Darüsselam Sultanlığı, Botsvana, İsviçre, Almanya, Danimarka, Estonya, Mısır, Avrupa Birliği, İspanya, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Gana, Hırvatistan, Macaristan, İzlanda, Japonya, Kamboçya, Kırgızistan, Kuzey Kore, Güney Kore, Lihteştayn, Letonya, Litvanya, Monako, Moldova, Karadağ, Makedonya, Moğolistan, Namibya, Norveç, OAPI- Afrika Fikri Mülkiyet Örgütü, Umman, Polonya, Romanya, Sırbistan, Ruanda, Singapur, Slovenya, Sao Tome, Suriye, Tacikistan, Türkmenistan, Tunus, Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri ülkelerinde geçerli olacak şekilde endüstriyel tasarım başvurusu yapılması sağlanmıştır.

Bu başvuru ile WIPO’ ya Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından iletilen bir endüstriyel tasarım başvurusu ile üye ülkelerde başvuru girişi yapılmakta ve geçici endüstriyel tasarım belgesi çıkarılmaktadır. Sonrasında WIPO tarafından yayına çıkarılarak, seçilen ülkelerin ulusal ofislerine gönderilerek bu ofislerde değerlendirmesi yapılmaktadır. Herhangi bir itiraz ya da benzerlik görülmemesi halinde geçici endüstriyel tasarım tescil belgesi kesinlik kazanmaktadır.

Avrupa Topluluk Tasarımı (RCD) Başvurusu

Bu uluslararası tasarım tescili başvurusu sayesinde tasarım tescili sahibi kişiler, tek bir başvuru ile bir veya birden fazla ülkeye tasarım tescili için başvuru yapabilmektedir. Bu imkan, tasarım tescil sahiplerine, sürecin daha az maliyetli olmasını sağlamaktadır.

Tasarım tescilleri sahibi, istediği kadar tasarım tescili başvurusunda bulunabilmektedir. Başvuruda bulanacak olan kişi, sayı olarak herhangi bir sınırlamaya tabi tutulmamaktadır.

Avrupa Topluluk Tasarım (RDC) Başvurusu; Almanya, İtalya, Avusturya, Kıbrıs Rum Kesimi, Belçika, Letonya, Bulgaristan, Litvanya, Çek cumhuriyet, Lüksemburg, Danimarka, Macaristan, Estonya, Malta, Fransa, Portekiz, Finlandiya, Polonya, Hollanda, Romanya, İngiltere, Slovakya, İrlanda, Slovenya, İspanya, Yunanistan, İsveç, Avrupa Birliği ülkelerinde geçerli olacak şekilde endüstriyel tasarım başvurusu yapılmasını sağlayan başvuru şeklidir.

OAPI (Afrika Birliği) Endüstriyel Tasarım Başvurusu

Benin, Kamerun, Burkino Faso, Kongo, Ekvator Ginesi, Mali, Çad, Gabon, Gine, Togo, Moritanya, Nijer, Orta Afrika Cumhuriyeti, Senegal, Gine Bissau ve Fildişi Sahilleri olmak üzere 16 Afrika ülkesinde OAPI (Afrika Sınai Mülkiyet Hakları Organizasyonu) sayesinde tek seferde başvuru yapılmasını sağlayan sistemdir. Bu sayede tek bir başvuru yapılarak endüstriyel tasarımın ilgili ülkelerde tescillenmesi sağlanmaktadır.

Ülkesel Başvuru

Patent başvurunuzun Türkiye dışında korunması amacı ile ticari ilişkiniz bulunan ülkelerin her birinde ayrı ayrı olarak yapabileceğiniz başvurular, ülkesel başvurulardır. Bu kapsamda her ülkeden ayrı ayrı başvuru yapılması gerekmektedir. Başvurudan sonraki aşamada ülkelerin patent kurumları tarafından araştırma raporlarının hazırlanması ve sonraki sürecinde her ülke ile ayrıca devam ettirilmesi gerekmektedir. Ülkesel bazda patent başvurusu yapıldığı zaman hem vekillere hem de ilgili patent kurumlarına ödenen ücretler ciddi boyutlara ulaşmaktadır. Yüksek maliyetler nedeni ile diğer tescil yollarının tercih edilmesi daha uygun olacaktır.

Uluslararası- PCT (Patent İşbirliği Anlaşması) Başvurusu

Türkiye Patent İşbirliği Anlaşmasına (Patent Cooperation Treaty) 01 Ocak 1996 tarihinde taraf olmuştur. PCT sistemi temel olarak iki kısma ayrılmaktadır.

1. Uluslararası süreç:

PCT başvurusu yetkili ofisi olan WIPO (World Intellectual Property Office) nezdinde başvurunun yapılması ve araştırma ve ön inceleme (zorunlu değildir) işlemlerinin yürütülmesidir.

2. Ulusal süreç:

Ulusal süreç, başvuru tarihi veya varsa rüçhan tarihinden itibaren 30 aylık süre bitiminden önce arzu edilen üye ülkelerde, ulusal faza geçilmesi başlamakta ve tescile bağlanıncaya kadar işlemler o ülkenin yasasına göre yürütülmektedir.

PCT sistemi ile Dünya Fikri Sınai Haklar Örgütü (WIPO) tarafından başvurunuz alınmakta ve üye ülkelerin tamamında geçerli olacak bir araştırma raporu hazırlanmaktadır. Böylece hem süreç kısalmakta hem de maliyetler azalmaktadır.

PCT başvurusu yapılarak 152 ülkede faydalı model/ patent girişi yapılmaktadır. Başvuru ya da varsa rüçhan tarihinden itibaren 30 ay içerisinde 152 ülkeden giriş yapılması istenen ülkelerin harçları yatırılarak WİPO’ ya bildirilmesi halinde ilgili ülkelerde giriş sağlanmaktadır. Bu aşamadan sonra süreç her ülke için ayrı olarak devam etmektedir.

Avrupa Patent (EPC) Başvurusu

Avrupa patentlerin tescil edilmesine ilişkin Avrupa Patent Sözleşmesi (European Patent Convention) 5 Ekim 1973’de imzalanmış ve 7 Ekim 1977’de yürürlüğe girmiştir. Avrupa Patent Sözleşmesi 01.11.200 tarihinde de Türkiye’ de yürürlüğe girmiştir. Avrupa patent başvurusunun amacı, buluşların korunması konusunda Avrupa ülkeleri arasında işbirliğinin arttırılması, üye ülkelerin hepsinde geçerli bir patent verilmesi ve ortak bir patent hukukunun oluşturulmasıdır.

Avrupa Patenti kapsamında yapılan başvurular ilgili ülkelerde başvuru sahibine patent ile ilgili hakları sağlamaktadır. Avrupa Patenti başvuruları, EPO’ ya (Avrupa Patent Ofisi) veya ulusal ofislere yapılabilmektedir. Bu başvuru ile araştırma, inceleme ve tescil işlemleri EPO üzerinden yapıldığından ülkelerden tek tek başvuru yapılmasından daha düşük maliyetli ve daha hızlı sonuçlanmaktadır. Tescil kararından sonra ilgili ülkelerin ofislerine patent fasikülü başvurusu yapılarak ülkesel koruma sağlanmaktadır.

Avrasya Patent (EUA) Başvurusu

12 Ağustos 1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Avrupa Patent sistemine benzer bir sistemi vardır. Üye ülkeleri; Türkmenistan, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Rusya Federasyonu, Tacikistan ve Ermenistan’dır.

Avrasya Patenti kapsamında üye ülkelerde birden fazla ülkede tek başvuru yapılarak kolay ve basit bir şekilde işlem yapılmasına olanak sağlanmaktadır. Bu sayede kısa sürede (tek patent ofisi üzerinden işlem yapılması) ve düşük maliyetlerle (tek para birimi üzerinden) tescil alınması mümkün olmaktadır.

OAPI UNION Patent Başvurusu

Benin Cumhuriyeti, Burkina Fasso, Çad, Fildişi Sahilleri, Gabon, Gine Bissau, Ekvator Ginesi, Gine, Moritanya, Mali, Nijer Senegal, Togo, Kongo, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti’nde bir başvuru ile tüm ülkelerde patent girişi yapılabilmesi için OAPI UNION Patent Anlaşması yapılmıştır. Aynı zamanda PCT başvurusu ile bölgesel aşamada OAPI UNION geçişi yapılarak işlemlere devam edilebilmektedir.

ARIPO Patent Başvuru

Botsvana, Gambiya, Gana, Kenya, Tanzanya, Somali, Lesoto, Malavi, Mozambik, Nabibiya, Uganda, Sierra Leone, Sudan, Svaziland, Zambiya ve Zimbabve gibi ülkelerin içinde bulunduğu ARIPO Patent Anlaşması ile tek bir başvuru ile ilgili ülkelerde patent girişi yapılabilmektedir. Aynı zamanda PCT başvurusu ile bölgesel aşamada ARIPO geçişi yapılarak işlemlere devam edilebilmektedir.

Arap Ülkeleri Patent (GCC) Başvuru;

Kuveyt, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Umman ve Suudi Arabistan’ ın aralarında bulunduğu Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) ile ilgili ülkelerde patent başvurusu ve tescil işlemleri tek bir kuruluş üzerinden yapılabilmektedir. Körfez İşbirliği Konseyi Anlaşması ile başvuru yapılarak toplu başvuru yapılması ve koruma süresi boyunca başvurunun geçerli olması sağlanmaktadır.